Phòng rắn cắn
Rắn chuột, rắn hổ nói chung bao gồm rắn hổ mang, nong, nia, chúa, những nhóm rắn săn ngày có thị giác phát triển cực kì tốt. Bên cạnh đó, trăn là nhóm rắn to, thân hình lớn, rất nhanh nhẹn, chúng sẽ chủ động chạy trốn chúng ta trước khi chạm trán, hoặc sẽ tạo tiếng rít đe dọa rất to.
“Muốn tránh thì bạn phải hiểu cách nó làm việc“
Tránh đối mặt trực tiếp với rắn
- Hãy đổi hướng di chuyển, mặc kệ nó, tuyệt đối không tương tác, cố hại nó. Bạn có thể sống, hoặc bạn đang ép nó giết bạn. Hãy cho chúng cơ hội được chạy thoát xa nơi bạn ở. Cứ bỏ đi hướng khác!
- Mạnh mẽ bước chân để rắn biết và chạy trước.
- Khi di chuyển nên tránh bụi rậm dày cỏ cao hoặc thảm lá khô dày đặc, nhất là đi ven suối vì đó là nơi rắn lục xuất hiện nhiều nhất.
Vùng thường bị tai nạn rắn cắn nhất cơ thể: bàn tay, bàn chân.
Chủ động tránh rắn khi lên lều.
- Phát hoang bụi cây bụi cỏ cách lều phải 2m hơn, nhất là bãi lá khô.
- Tối ngủ để đồ trong lều, căng võng thì treo hết vật dụng lên cao, khóa balo lại.
- Đi vệ sinh phải mang dép, cầm đèn pin.
- Đang làm trại mà thấy rắn thì dùng cây cỡ 1-2m hất nó ra hay mang đi khúc nào xa xa thả nó. Không đập không giết! Càng tương tác với nó tỉ lệ bạn bị cắn càng cao.
- Ngủ dậy kiểm tra giày, balo, túi,…trước khi cuốn gói.
Khi bị rắn cắn rồi, bạn cần làm gì?
1. Xác định dấu hiệu khi rắn cắn
Nếu bị rắn cắn sau 15-30 phút mà không đau, không phù, chi bị cắn không tê bại thì có thể không phải rắn độc.
Dấu hiệu tại chỗ vùng bị rắn cắn: đau nhức, sưng tấy, chảy máu, bầm tím đen, viêm, sưng phù nề, bóng nước, sưng hạch, rối loạn đông máu…(Nhóm rắn lục).
Dấu hiệu toàn thân: Bồn chồn, buồn nôn, nôn, đau bụng, yếu toàn thân (mệt lả, chóng mặt, loạn nhịp tim, tụt huyết áp, khó thở, vã mồ hôi lạnh, tê bại chân tay, mạch nhanh không đồng đều, đồng tử co nhỏ, sụp mí mắt, liệt cơ mặt, hoa mắt (vì bạn sẽ bị liệt phần cơ điều khiến con mắt, nên mắt sẽ bị khóa nhìn về 2 hướng). (Nhóm rắn hổ).
Mô tả theo kinh nghiệm từng trải: liệt, thụt lưỡi, cảm thấy đắng cuống họng (vì lưỡi bạn đã ngừng làm việc); liệt cổ họng, đờm dãi trào không ngưng gây tắt đường thở (đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong)); ngất xỉu, (liệt cơ hoành, trụy tim chết ngay tức thì)…), chắc chắn là rắn độc.
2. Sơ cứu khi bị rắn cắn
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào bên trên, xác định bạn bị rắn độc cắn. Hãy bình tĩnh và làm theo hướng dẫn.
Nạn nhân làm gì khi bị rắn cắn?
- Ghi nhớ (hoặc ít nhất, nhắm chừng) bạn bị cắn từ khi nào, khoảng bao lâu? – Đây là thông tin quan trọng cần cung cấp cho bác sĩ.
- Vệ sinh vết thương bằng nước sạch.
- Hạn chế tối đa cử động
- Không đắp bã hay uống thuốc từ lá cây, trà, rượu hay thuốc bí truyền,…
- Để vị trí nơi vết cắn thấp hơn tim.
- Thở đều, bình tĩnh, cố gắng trao đổi với mọi người về tình trạng bản thân (cảm thấy như thế nào, bắt đầu những triệu chứng gì? vd: sưng, đau, ê, nhức đầu, hoa mắt, chống mặt, tức ngực, không cảm nhận được cơ quan nào, vv)
Người trợ giúp cần làm gì?
- Giữ bình tĩnh không hoảng loạn, trấn an nạn nhân hết mức.
- Theo dõi, ghi nhận tình trạng nạn nhân.
- Không, rạch, cắt, mở rộng vết thương to hơn.
- Không chườm nóng, lạnh.
- Không hút độc từ vết cắn (người hút độc có thể chết vì thiếu hiểu biết).
- Khi nạn nhân ra hiệu khó thở, hãy hô hấp nhân tạo.
3. Xử lý vết thương rắn cắn
Xử lý vết thương rắn lục cắn (rắn lục loài Death adder)
Khi xác định lục cắn, tháo mọi tư trang gần vết thương, không quấn băng gạt vì tụ máu quá trình hoại tử diễn ra nhanh hơn. Nạn nhân nên đến cơ sở y tế trong vòng 24 tiếng và du di 48 tiếng tùy thể trạng và diễn biến độc tố!
Người khỏe mạnh trưởng thành tỉ lệ chết rất thấp, phụ nữ, trẻ em, người già thì cao. Loại này cắn tỉ lệ sống cao nhất nên tinh thần khá ổn, nhưng hoại tử đoạn chi rất cao nếu sơ cứu sai và đến y tế chậm (càng nhanh tỉ lệ đoạn chi càng thấp).
Xử lý vết thương rắn hổ cắn
Hãy băng gạt! Xiết vừa phải cả vùng chi nơi bị cắn để máu lưu thông chậm lại chứ không làm tắt mạch máu.
- Nếu nạn nhân đã liệt toàn bộ cơ mặt, mọi người giao tiếp với nạn nhân qua tín hiệu bằng ngón tay.
- Khi nạn nhân ra hiệu khó thở, hãy hô hấp nhân tạo, làm mọi cách để duy trì sự hô hấp của họ.
- Cố giữ họ tỉnh táo đừng để hôn mê.
- Khi có dấu hiệu trào đờm, trào dãi: hãy đặt nghiêng đầu để đờm dãi thuận chiều trào ra ngoài.
- Mở đường thở cho nạn nhân: Tìm cách hút hết đờm dãi tù động càng nhanh càng tốt và liên tục, để mở đường thở yếu ớt cho họ.
Thời gian vàng để xử lý vết rắn cắn: 30- 180 phút
Độc loài rắn hổ nguy hiểm bậc nhất! Thời gian phát tán của độc phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như sức khỏe, lượng độc rắn tiêm, cách sơ cứu và xử trí, tâm lý nạn nhân. Nên thật khó lường trước thời gian còn lại của bạn thực sự là bao nhiêu. Khi mình bị hổ mang cắn, về cơ bản mình đặt giới hạn cho bản thân còn 60 phút để tiếp cận y tế trước khi mọi thứ quá trễ!
Hổ mang cắn, bạn có từ 1– 3 tiếng để kịp đến cơ sở y tế có đủ thiết bị trợ oxi Brown snake tương tự, nhưng nguy hiểm hơn vì vết cắn không gây đau, không cảm giác, chỉ lừ đù rồi thiếp đi…Diễn biến thông thường nhất của độc thần kinh đã được liệt kê phía trên theo mức nghiêm trọng tăng dần, cao nhất là chết.
Nếu đường thở bị chặn họ sẽ chết. Nạn nhân bị liệt cơ hoành, sự sống của họ không thể duy trì nếu thiếu máy trợ thở. Đây là lý do tiếp cận cơ sở y tế càng nhanh càng tốt, và chọn các bệnh viện tuyến trên nếu có thể.
Tình trạng nạn nhân giờ đây nếu không bất tỉnh, thì nôm na họ đang là người thực vật, hoàn toàn có thể suy nghĩ tư duy bình thường, nhưng mọi cơ quan bày tỏ cảm xúc, giao tiếp, hô hấp, và cử động đã bị đánh liệt. Cố gắng giúp họ trao đổi đơn giản qua kí hiệu ngón tay. Thính giác không bị ảnh hưởng nên họ nghe bình thường.
Những điều cần lưu ý
Rắn phân bố ở tưng khu vực khác nhau thì độc chất của nó có thể khác nhau. Với cùng một loài, nếu bạn bị cắn ở hai khu vực khác nhau với thành phần độc khác. Việc chữa trị cũng sẽ không giống nhau.
Chúng ta không phải là chuyên gia (ngay cả chuyên gia cũng sẽ bị cắn). Do đó trường hợp khẩn cấp thì cách tốt nhất nên tìm cách “thoát thân” để đảm bảo an toàn.
