Lột da là một chức năng sinh học cần thiết với bò sát. Các lớp tế bào chết cũ phải bị bóc ra để nhường chỗ cho các lớp tế bào mới hình thành bên dưới. Ở người, những mảnh da chết nhỏ bé, xuất hiện một cách gần như vô hình sau khi tắm. Động vật lưỡng cư và bò sát sẽ trút bỏ một mảng lớn lớp da già. Nên điều này có thể nhận biết được, nhất là với những loài lột một lúc toàn bộ lớp da cũ.
Xem thêm: Bệnh thường gặp ở bò sát cảnh
Các loài bò sát thường lột da thế nào?
Quá trình lột lớp da cũ thay bằng lớp da mới còn gọi là quá trình phân hủy. Đây là quá trình tự nhiên làm đổi mới da nhưng không tác động đến tăng trưởng. Lưỡng cư và các loài bò sát (rắn, rùa, thằn lằn) lột da như thế nào? Hãy cùng Tạp Chí Bò Sát tìm hiểu về vấn đề này.
Bò sát lột da: Rắn
Con rắn thường lột da của chúng chỉ trong một mảnh. Điều này có thể xảy ra từ 4 – 12 lần mỗi năm. Những con rắn nhỏ, đang phát triển sẽ lột nhanh chóng và thường xuyên hơn.
Con rắn lột da trông như thế nào?
Rắn sẽ thiếu đi mí mắt, thay vào đó sẽ xuất hiện một mảng được gọi là mũ mắt. Mảng này có tác dụng bảo vệ mắt của rắn. Những con rắn trong tình trạng này được gọi là “mờ đục”, “giữ lại mũ mắt” hay “tiền lột da”.
Trong thời gian này, lớp da cũ mỏng manh và dễ dẫn đến chảy nước mắt. Nhưng lớp da mới bên dưới vẫn chưa trưởng thành. Để tránh thiệt hại và có thể để lại sẹo. Nên tránh vệ sinh quá cẩn thận cho rắn nếu không cần thiết.
Rắn thường bị mờ đục mắt trong khoảng 4 – 7 ngày. Sau đó mắt trở nên rõ ràng và sự lột da sẽ diễn ra từ 4 – 7 ngày sau đó. Rắn làm da cũ rơi ra bằng cách dụi mũi và mặt vào các vật trong lồng. Khi da lổng ra, nó lột da khỏi đầu và cổ. Sau đó chui vào trong và bò ra khỏi lớp da đó. Và như vậy da sẽ tuột hẳn một mảnh ra ngoài.
Vậy nên, để hỗ trợ rắn lột da tốt nhất. Bạn nên để một tảng đá, gach, cành cây. Hoặc là cầm một vật gì đó thò vào chuồng chà sát cho rắn. Nhưng không phải lúc nào rắn cũng gặp khó khăn trong việc lột da. Nếu da không bong ra trong một mảnh, thì tình trạng này gọi là rối loạn phân ly.
Những điều cần biết khi rắn lột da
Một con rắn đang bong lớp da nên được ngâm nước ấm từ 30 đến 60 phút. Sau đó, loại bỏ các phần da chết còn lại bằng tay. Rắn có thể bị chết đuối khi bị nhốt trong một thùng chứa nước sâu. Vì vậy hãy thận trọng khi cho rắn ngâm mình. Một cách khác để ngâm rắn là nhốt con rắn qua đêm trong một túi vải ướt hoàn toàn.
Tất cả những lớp da bị bong ra cần được đảm bảo bao gồm cả mũ mắt. Đôi khi khoảng 1cm cuối đuôi của da không thể lột hết được thì nó sẽ co lại và khô. Đến khi cắt đứt nguồn cung cấp máu cuối đuôi rồi mới rơi ra. Nên hãy cố gắng nhìn kỹ và loại bỏ nhẹ nhàng sau khi cho rắn ngâm mình.
Nên đặt một hộp ẩm trong chuồng rắn khi thời tiết hanh khô để hỗ trợ rắn lột da. Có thể sử dụng hộp nhựa nhỏ. Cho rêu than mùn vào trong đó, giữ cho rêu hơi ẩm nhưng không ướt đến mức nhỏ giọt nước. Con rắn có thể sẽ sử dụng hộp này để ẩn náu khi lột da.
Bò sát lột da: Thằn lằn
Hầu hết thằn lằn thường lột da thành từng mảnh. Vì sẽ có mảng này bong ra rồi nhưng mảng kia chưa bong. Do đó, việc lột lớp da chết có thể làm lộ ra lớp da mới. Da mới bị lột còn yếu ớt nên rất dễ bị hỏng, nên cố gắng tránh điều đó.
Da trên đầu ngón chân thằn lằn đôi khi không bong ra cùng lúc với phần còn lại của chân. Khi da khô, nó co lại và có thể gây ra mất đầu ngón chân. Da này nên được loại bỏ nhẹ nhàng sau khi ngâm thằn lằn trong nước ấm nông từ 30 – 60 phút.
Nếu da bị bỏ lại trên chóp đuôi thì cần phải hết sức thận trọng trong việc loại bỏ nó. Vì đuôi của nhiều loài thằn lằn sẽ bị đứt ra ngay cả khi bạn xử lý nhẹ nhàng. Một số loài thằn lằn sẽ ăn da của chúng. Nếu da bị bỏ lại trên ngón chân hoặc chóp đuôi. Có thể tác nhân gây ra vấn đề này là độ ẩm.
Da của thằn lằn sẽ bị bong ra trong 1 đến vài tuần kể từ lúc bắt đầu phân hủy da. Đối với thằn lằn có vấn đề về việc lột da. Bạn có thể điều trị cho chúng như cách của rắn. Phổ thông nhất là ngâm nước ấm một vài lần mỗi ngày hoặc cung cấp hộp ẩm.
Bò sát lột da: Rùa
Rùa định kỳ lột da đầu, cổ và chân. Những mảnh da nhỏ thường bong ra từ những khu vực này. Bong tróc da quá mức thường xảy ra ở các loại thủy sản. Nếu trường hợp đó xảy ra thì bạn cần kiểm tra hóa chất trong nước và độ sạch của nước. Bạn nên sử dụng dung dịch điều hòa nước như NovAqua (khoảng từ 125 nghìn VNĐ).
Nếu da mới bị đỏ và đau phía dưới da chết, có thể là đã bị nhiễm trùng hoặc có vấn đề về dinh dưỡng. Bạn cần xem xét mang đến bác sĩ thú y.
Rùa thủy sinh cũng có thể sẽ lột từng lớp trên mai của chúng. Tùy theo điều kiện nuôi khác nhau (dinh dưỡng, nhiệt độ, tia cực tím, chất lượng nước), có thể xảy ra ở những khoảng thời gian không đều nhau. Nhưng đây là một hiện tượng bình thường.
Lưỡng cư lột da: Ếch, Kỳ Nhông, Sa Giông
Lưỡng cư lột da theo từng mảnh và cũng có thể là toàn bộ. Một số loài sẽ ăn da của chúng. Thông thường, các mảnh da chỉ được tìm thấy trong lồng. Có điều, một số con ếch có thể phải trải qua các trạng thái phức tạp để loại bỏ lớp da cũ. Nhiều chủ sở hữu sẽ nhầm lẫn những trạng thái bình thường đó với co giật.
Da bong tróc quá mức có thể là biểu hiện của nhiễm tbong da hoặc ký sinh tbong. Ngoài ra, một số động vật lưỡng cư có thể sẽ gặp khó khăn trong việc lột da. Nếu hai tình huống trên xảy ra, hãy mang ếch đến bác sĩ thú ý.
Những điều mà bạn có thể làm khi bò sát lột da
Bạn bong lớp da chết, bò sát của bạn cũng vậy. Tuy nhiên, sự khác biệt lớn là các loài lưỡng cư và bò sát hầy hết bong da một mảng hay toàn bộ một lúc. Và điều đó khiến chúng cảm thấy khó chịu hơn một chút. So với việc bạn chỉ rơi vài cái vảy nhỏ trên da khi ở nơi này nơi khác.
Hầu hết khi bò sát lột da thì không cần đến sự hỗ trợ của con người. Thế nhưng trong một số trường hợp bạn cũng cần phải can thiệp. Ví dụ như khi da chúng bị giữ lại, không khí trong môi trường quá khô,…
Nên làm gì để giúp lưỡng cư và bò sát lột da? Dưới đây có một số cách để bạn hỗ trợ chúng thuận lợi lột da. Giúp cho quá trình này trở nên nhanh chóng và thoải mái hơn cho chúng.
Nước ấm
Da của loài bò sát sẽ cực kỳ khô. Trong một số trường hợp, da quá khô khiến lớp da cũ dính vào vị trí đang lột. Giữ ẩm cho làn da của chúng bằng cách ngâm chúng vào nước ấm nông. Điều đó giúp chúng nới lỏng những lớp da khó bong.
Nhưng cần cẩn thận không sử dụng quá nhiều nước cho những loài vật đặc biệt không biết bơi. Thay vào đó, đối với những loài này bạn có thể sử dụng bình nước có vòi phun. Để phun nước ấm lên da của chúng.
Nhớ lau khô da cho bò sát của bạn sau khi tắm hoặc phun. Sau đó đặt chúng dưới đèn tỏa nhiệt để phơi.
Sản phẩm hỗ trợ lột da
Rất nhiều sản phẩm có sẵn trên thị trường để dưỡng và hydrat hóa da cho vật nuôi của bạn. Sản phẩm hỗ trợ lột da thương mại được đặc chế để giữ ẩm. Giống như kem dưỡng da dành cho làn da của con người vậy.
Không giống như nước thông thường, có những sản phẩm dạng xịt ẩm. Điều này có ích nếu bạn có nhiều vật nuôi. Hoặc là bạn không có nhiều thời gian giúp chúng tắm và ngâm mình. Ví dụ như bình xịt phổ biến hỗ trợ bò sát lột da Repti Shedding Aid của Zoomed giá từ 180 nghìn VNĐ.
Vật trang trí hỗ trợ lột da
Lột da sẽ gây cảm giác ngứa ngáy cho con bò sát bạn nuôi, đặc biệt với rắn và thằn lằn. Điều này dẫn đến khuyến khích chúng có thói quen cọ xát với thứ gì đó để gãi ngứa. Đồng thời loại bỏ được nhiều da hơn trong quá trình này.
Như đã nói. bạn có thể hỗ trợ chúng bằng cách cung cấp đá thô và cành cây trong chuồng. Những vật phẩm này làm phong phú thêm chất lượng cuộc sống cho vật nuôi. Vì vậy sẽ rất tốt nếu bạn để sẵn mọi lúc.
Chất lượng dinh dưỡng
Đây không hẳn là mẹo để giúp bò sát trong quá trình lột da. Mà việc cung cấp chế độ ăn chất lượng cao. Cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cho bò sát của bạn một cách thường xuyên. Điều này sẽ giúp làn da của bò sát khỏe mạnh và cân bằng hơn.
Sức khỏe tốt làm cho quá trình lột da diễn ra suôn sẻ hơn. Nhiều con rắn sẽ từ chối thức ăn khi chúng bong da. Thằn lằn lại có xu hướng ăn nhiều hơn bình thường. Dù thế nào đi chăng nữa, không điều gì quan trọng hơn dinh dưỡng phù hợp.
Theo dõi tình hình sức khỏe của bò sát
Nếu bạn nhận thấy loài bò sát bạn nuôi không bong da thường xuyên (nhất là trong độ đang phát triển). Hãy kiểm tra lại chế độ ăn uống và môi trường sống của chúng. Có thể chúng đang bị căn bệnh nào đó. Chẳng hạn như stress cũng có thể ức chế quá trình bong da.
Sau khi bò sát lột da xong, hãy loại bỏ lớp da đó ra khỏi chuồng và vứt đi. Nếu muốn hỗ trợ chúng lột da hãy cẩn thận. Một số chủ sở hữu thằn lằn muốn giúp đỡ chúng lột da. Bằng cách kéo những mảnh da rách rưới ra.Chẳng hạn như Cự Đà, muốn lột da hãy lột từng mảnh một chứ đừng lột mảng lớn như rắn. Hãy cẩn thận với cách bạn hỗ trợ vật nuôi của mình!
Da quá ẩm ướt và chưa sẵn sàng để lột ra sẽ khó bị bóc ra hoàn toàn. Nên không cẩn thận bạn có thể làm hỏng da của bò sát (thằn lằn) nếu cố gắng kéo nó ra. Chỉ nên loại bỏ các mảnh khô bằng tay và giúp chúng chà sát.
Nhiều loài rắn và thằn lằn sẽ có lịch trình lột da khác nhau. Bạn có thể tham khảo chi tiết về loài bò sát bạn nuôi. Hoặc theo dõi và ghi nhớ ngày bò sát bạn nuôi lột da. Để đảm bảo có thể kịp thời hỗ trợ cho chúng.
Bài viết liên quan: Bệnh rối loạn phân li ở rắn
2 bình luận về “Bò sát lột da? Những điều cần lưu ý”